Verplicht ont-googlen: Google moet privacygevoelige zoekresultaten verwijderen

In een uitspraak van het Europese Hof van Justitie van dinsdag 13 mei jl. wordt Google verplicht gesteld om personen te “ont-googlen” en zoekresultaten te verwijderen wanneer deze de privacy van personen schaden. Het is een opmerkelijke uitspraak met mogelijk verstrekkende gevolgen, waarmee het Hof de eerbiediging van het privéleven van personen en het recht op de bescherming van persoonsgegevens boven het belang van het vrije verkeer van gegevens stelt.

Aanleiding

De directe aanleiding voor de rechtszaak was een serie klachten van de Spaanse Mario Costeja González, ingediend bij het Spaans agentschap voor gegevensbescherming tegen een uitgever van het dagblad La Vanguardia, Google Spain en Google Inc. Bij het intypen van zijn naam waren in de zoekresultaten koppelingen te vinden naar 2 webpagina’s van La Vanguardia uit 1998. Hierop was informatie te vinden over een beslag dat was gelegd op gebouwen van Costeja González in verband met een socialezekerheidsschuld.

Opvallend arrest

Het eerste verzoek aan La Vanguardia om de resultaten te verwijderen of te wijzigen werd afgewezen omdat de betrokken redacteur de informatie rechtmatig had gepubliceerd. Een aanvullende klacht tegen Google Spain en Google Inc. met het verzoek om zijn persoonsgegevens te verwijderen of te maskeren zodat deze uit de zoekresultaten zouden verdwijnen werd echter gegrond verklaard. Het Hof oordeelde dat Google gegevens verwerkt in de zin van de Europese richtlijn, ondanks het feit dat het de informatie op websites niet aanpast en uitsluitend indexeert en ter beschikking stelt aan zoekmachinegebruikers. In het arrest stelt het Hof vast dat:

“(…) door geautomatiseerd, onophoudelijk en systematisch op het internet te zoeken naar aldaar gepubliceerde informatie, de exploitant van een zoekmachine gegevens „verzamelt” in de zin van de richtlijn”. “Het Hof is bovendien van oordeel dat de exploitant deze gegevens „opvraagt”, „vastlegt” en „ordent” in het kader van zijn indexeringsprogramma’s voordat hij ze „bewaart” op zijn servers en ze in voorkomend geval „verstrekt aan” en „ter beschikking stelt van” zijn gebruikers in de vorm van resultatenlijsten. Deze verrichtingen, die uitdrukkelijk en onvoorwaardelijk in de richtlijn worden vermeld, moeten als „verwerking” worden gekwalificeerd, ongeacht de omstandigheid dat de exploitant van de zoekmachine deze verrichtingen ongewijzigd op andere informatie dan persoonsgegevens toepast.”

De uitspraak is opvallend, omdat de verantwoordelijkheid voor het verwijderen van dergelijke gegevens uit de zoekresultaten hiermee wordt gelegd bij Google als zoekmachine, in plaats van bij de uitgever die de informatie heeft gepubliceerd. Het volledige arrest is hier te lezen.

“Ont-googlen”

De uitspraak heeft tot gevolg dat natuurlijke personen een verzoek bij Google en andere informatie-exploitanten kunnen indienen om zichzelf te laten “ont-googlen”. Google is verplicht om de legitimiteit van een dergelijk verzoek te onderzoeken in het kader van de richtlijnen voor bescherming van persoonsgegevens. Is het verzoek gerechtvaardigd dan dient ze als exploitant de desbetreffende gegevens te verwijderen uit de zoekresultaten. Omdat de uitspraak is gestoeld op richtlijn 95/46/EG van het Europees Parlement met betrekking tot het verwerken van gegevens van natuurlijke personen, heeft deze voor zover bekend geen consequenties voor bedrijven of instellingen (rechtspersonen). Van vereenvoudiging van online reputatiemanagement voor bedrijven, die bureaus als Traffic Builders regelmatig verzoeken om negatieve berichtgeving over een bedrijf of merk uit de top van de zoekresultaten weg te drukken, is dus géén sprake.

En misschien is dat maar goed ook, want eerlijk gezegd gaat deze uitspraak wel erg ver en is de wetgeving op dit gebied misschien wel wat achterhaald in de context van de wereld waarin we anno nu leven.

Mario Costeja González heeft in elk geval zijn doel bereikt: naast de uitspraak van het Hof worden de zoekresultaten in Google op zijn naam nu gedomineerd door websites die deze uitspraak van het Hof hebben gepubliceerd. Een stukje online reputatiemanagement waar menig PR of zoekmachinemarketingbureau trots op zou mogen zijn.