AI-geletterdheid: Waarom ook jij eraan moet geloven en hoe je ermee aan de slag gaat
Stel je voor: je wordt ’s ochtends wakker door je slimme wekker, die precies weet wanneer je slaapcyclus eindigt. Je smart speaker vertelt je het weer en de verkeerssituatie, terwijl je koffiezetapparaat alvast je favoriete bakkie brouwt. Op kantoor gebruik je chatbots voor klantenservice, AI-tools voor data-analyse en misschien zelfs AI-gegenereerde content voor je socials.
Welkom in 2025, waar Artificiële Intelligentie niet meer weg te denken is uit ons dagelijks leven en werk.
Maar wacht even… begrijp jij eigenlijk wel hoe al die AI om je heen werkt? Kun je inschatten wat de impact ervan is op jouw werk, je team en je klanten? Als je nu denkt “Euh, niet echt”, maak je dan geen zorgen. Je bent niet de enige. Maar het wordt wel hoog tijd om er iets aan te doen!
Tijd om AI-geletterd te worden. Nee, dat betekent niet dat je ineens een superslimme tech-nerd moet worden die zelf AI-systemen kan bouwen. Het gaat erom dat je snapt wat AI kan (en niet kan), hoe het je werk beïnvloedt en hoe je er op een slimme manier mee om kunt gaan.
In dit artikel duiken we dieper in wat AI-geletterdheid precies inhoudt, waarom het zo belangrijk is voor jou en je team, en hoe je ermee aan de slag kunt gaan. En het beste? Aan het einde kun je met onze quiz zelf testen hoe AI-geletterd je eigenlijk al bent. Wie weet verras je jezelf wel!
Dus, ben je klaar om jouw AI-game en dat van je organisatie naar een hoger niveau te tillen? Lees dan snel verder!
Wat is AI-geletterdheid eigenlijk?
Oké, je snapt nu dat AI-geletterdheid belangrijk is. Maar wat houdt het nou eigenlijk in? Laten we het niet ingewikkelder maken dan het is.
AI-geletterdheid is eigenlijk gewoon een fancy term voor “snappen hoe AI werkt en er verstandig mee om kunnen gaan”. De officiële definitie volgens de AI-verordening (ja, die bestaat echt) is: “vaardigheden, kennis en begrip met betrekking tot AI-systemen”.
Maar wat betekent dat in de praktijk? Nou, het komt neer op een paar kernpunten:
- Begrijpen wat AI wel en niet kan:
AI is geen magie of sciencefiction. Het kan veel, maar niet alles. AI-geletterdheid betekent dat je snapt waar de grenzen liggen. - Herkennen waar AI wordt gebruikt:
Van Netflix-aanbevelingen tot fraudedetectie bij je bank – AI is overal. Kun jij het spotten?
- Kritisch denken over AI-uitkomsten:
AI maakt ook fouten. AI-geletterdheid betekent dat je niet klakkeloos alles aanneemt wat een AI-systeem zegt. - Ethische implicaties begrijpen:
AI kan vooroordelen hebben of privacy schenden. Weet jij wanneer je op je hoede moet zijn? - Effectief communiceren over AI:
Kun jij aan je baas of klanten uitleggen hoe jullie AI gebruiken? Dat is ook een belangrijk onderdeel van AI-geletterdheid.
Zie het als een soort digitale street smarts. Je hoeft geen techneut te zijn om AI-geletterd te worden, net zoals je geen automonteur hoeft te zijn om auto te kunnen rijden. Maar een beetje basiskennis komt wel van pas als je niet in de berm wilt belanden!
Laten we een voorbeeld nemen: stel, je marketingteam wil AI-gegenereerde content gaan gebruiken. AI-geletterdheid zorgt ervoor dat je:
- Begrijpt wat de AI wel en niet kan schrijven
- Weet hoe je de output moet controleren en aanpassen
- Kunt inschatten wat de ethische implicaties zijn (bijvoorbeeld voor je merkidentiteit)
- Dit alles kunt uitleggen aan je klanten of management
Klinkt logisch, toch? Maar geloof me, lang niet iedereen is hier al mee bezig. Maar jij vanaf nu wel! Toch? 😉
De AI-verordening
Even een korte zijstap naar de wettelijke kant van het verhaal. Want ja, ook de EU-wetgevers werden opgeschrikt door de razendsnelle opkomst van AI. Hun reactie: de AI-verordening. Geen paniek, we gaan hier geen juridisch college geven. Maar een paar dingen zijn wel handig om te weten:
🔍 Wat is het?
De AI-verordening is een set regels die ervoor moet zorgen dat AI in Europa veilig, ethisch en transparant wordt gebruikt. Zeg maar de spelregels van dit nieuwe spel (en de knikkers). Meer lezen? Dat kan bijvoorbeeld op deze website of lees de hele officiële tekst.
🗓️ Wanneer?
De verordening is in 2024 van kracht geworden, maar wordt gefaseerd ingevoerd waardoor organisaties tot 2 augustus 2026 de tijd krijgen om zich aan te passen. Ik weet het, 2026 lijkt ver weg, maar dat is geen reden om op je handen te blijven zitten! Want de eerste fase is sinds 2 februari 2025 ingegaan.
🎯 Voor wie?
Voor iedereen die AI ontwikkelt, gebruikt of verkoopt in de EU. Dus ja, waarschijnlijk ook voor jouw organisatie. Want niemand kan meer om AI heen. Het zit in steeds meer tools, dus soms gebruik je het zelfs zonder dat je het doorhebt.
💡 Waarom is dit belangrijk voor AI-geletterdheid?
De verordening benadrukt het belang van AI-geletterdheid binnen organisaties. Het gaat hier niet om een richtlijn die aanmoedigt tot goed voorbereid zijn, maar is een startpunt en beleidsmiddel om verantwoord gebruik van AI af te dwingen. De EU AI act kent ook een handhavings-component waarbij zeer grote boetes opgelegd kunnen worden.
⚠️ Let op: AI-geletterdheid is niet te bereiken met een eenmalige training, maar is een doorlopend proces. De technologie én de regels blijven zich ontwikkelen, en dus dien jij ook bij te blijven!
Waarom AI-geletterdheid onmisbaar is voor jouw organisatie
Oké, je snapt nu wat AI-geletterdheid is en dat er zelfs wetgeving voor is. Maar waarom zou je er als organisatie mee aan de slag gaan? Is het niet gewoon een hippe term die over een jaar weer vergeten is? Nou, niet echt. AI-geletterdheid is cruciaal voor de moderne professional (jij!), jouw organisatie én de maatschappij:
1. Blijf concurrerend (of word het)
Laten we eerlijk zijn: AI is niet meer weg te denken uit de maatschappij en het bedrijfsleven. Of je nu in marketing, financiën, HR of productie zit, AI kan je werk efficiënter en effectiever maken. Maar alleen als je team weet hoe ze ermee om moeten gaan. AI-geletterde medewerkers kunnen:
- Slimmere beslissingen nemen met AI-ondersteunde data-analyse
- Sneller innoveren door AI-tools effectief in te zetten
- Potentiële risico’s en valkuilen van AI-implementatie herkennen en vermijden
2. Verbeter je klantenservice (en je werknemerstevredenheid)
AI kan geweldig zijn voor klantenservice, maar ook vreselijk irritant als het verkeerd wordt ingezet. Een AI-geletterd team kan:
- Chatbots en AI-assistenten op de juiste manier inzetten
- Weten wanneer menselijk contact nodig is
- AI gebruiken om klantervaringen te personaliseren zonder creepy te worden
- Zichzelf coachen en verbeteren met behulp van AI
En vergeet je medewerkers niet: als zij snappen hoe AI hun werk ondersteunt (in plaats van bedreigt), zijn ze vaak een stuk tevredener!
3. Blijf ethisch verantwoord (en uit de problemen)
AI brengt ethische uitdagingen met zich mee. Denk aan privacy, bias in algoritmes, of de impact op werkgelegenheid. Een AI-geletterde organisatie:
- Herkent potentiële ethische problemen voordat ze escaleren
- Communiceert transparant over AI-gebruik naar klanten en stakeholders
- Implementeert AI op een manier die aansluit bij de kernwaarden van de organisatie
4. Boost je innovatiekracht
Als je team begrijpt wat AI kan (en wat niet), ontstaan er vaak verrassende ideeën. Misschien zie je wel kansen die je concurrent over het hoofd ziet. AI-geletterdheid stimuleert:
- Out-of-the-box denken over processen in je organisatie
- Het herkennen van nieuwe marktkansen
- Creatieve oplossingen voor oude problemen
- Versnelt het proces van idee tot oplossing
5. Maatschappelijke verantwoordelijkheid (ja, echt!)
AI heeft een enorme impact op de maatschappij. Door AI-geletterdheid te stimuleren in je organisatie, draag je bij aan:
- Een beter geïnformeerde samenleving
- Verantwoorde ontwikkeling en inzet van AI-technologieën
- Het verminderen van de ‘digitale kloof’ tussen AI-haves en have-nots
Kortom, AI-geletterdheid is niet zomaar een leuke extra. Het is een essentiële vaardigheid voor moderne organisaties die willen floreren in het AI-tijdperk. En het mooie is: je hoeft niet meteen expert te zijn. Elke stap in de richting van meer AI-geletterdheid is er één.
Maar hoe begin je nou concreet met het verbeteren van AI-geletterdheid in je organisatie? Ik dacht dat je het nooit zou vragen!
Hoe word je AI-geletterd?
Oké, hopelijk heb ik je overtuigd en vind ook jij AI-geletterdheid belangrijk. Maar hoe zorg je nou dat jij en je team die skills ontwikkelen? Geen zorgen, je hoeft niet meteen een PhD in Computer Science te halen. Hier zijn wat praktische tips om je AI-game te verbeteren:
1. Start met de basics
Nee, je hoeft geen code te leren schrijven. Maar basiskennis van wat AI is en hoe het werkt, is wel handig. Maar waar haal je die kennis vandaan? Nou, vraag het aan AI zelf! (natuurlijk was dat ook jouw eerste reactie). Maar je kunt natuurlijk (als organisatie of team) ook een basistraining bij ons afnemen. Die kunnen we zelfs op maat maken voor jouw organisatie. Of je begint met een van de vele gratis cursussen die er online te vinden zijn. Goeie aanraders zijn bijvoorbeeld:
- Elements of AI (een reeks gratis online modules, gemaakt door de universiteit van Helsinki en naar het Nederlands vertaald door de TU Delft),
- De Nationale AI cursus, een beetje grootspraak qua naam, maar een leuke introcursus,
- Brilliant heeft goede, Engelstalige, cursussen die in mooie kleine modules zijn opgeknipt over hoe LLM’s werken en de LLM basics.
Pro-tip: Maak er sowieso een team-activiteit van. Spreek een cursus-periode af en wissel ervaringen uit of organiseer een wekelijkse lunch & learn waar jullie samen een module doornemen.
2. Blijf op de hoogte
Het AI-landschap verandert sneller dan je “Hey Siri” kunt zeggen. Blijf bij door:
- AI-gerelateerde nieuwsbrieven te volgen (AI Report, The Rundown, TLDR, of AlphaSignal zijn allen aanraders),
- Podcasts te luisteren tijdens je woon-werkverkeer (probeer AI Report (voorheen POKI), AI Today of The AI Podcast),
- Relevante blogs te volgen (zoals… nou ja, deze bijvoorbeeld 😉).
3. Leer door te doen
Theorie is leuk, maar er gaat niets boven hands-on ervaring. Experimenteer met AI-tools. Dat kan natuurlijk met tools die relevant zijn voor jouw werk. Bijvoorbeeld:
- AI-starter? Laat AI je stap voor stap uitleggen hoe genAI en LLM’s werken. (denk aan tip 1 hierboven),
- Marketeer? Speel eens met AI-copywriting tools of gebruik AI om je keyword-lijsten te optimaliseren,
- HR-manager? Laat jullie bedrijfsreglement leesbaarder herschrijven of probeer een AI-ondersteund recruitment platform.
Wees niet bang om fouten te maken. Dat is juist hoe je leert! Vind je het spannend, of heb je even geen zin om het werkinhoudelijk te maken? Begin dan met allerhande leuke toepassingen:
- Maak zelf muziek met bijvoorbeeld Suno of Udio. Ik bracht bijvoorbeeld al deze leuke nummers uit (op Spotify ja!),
- Probeer foto’s te maken op basis van tekstprompts (zoals alle plaatjes in dit blog ook met AI gemaakt zijn).
- Grasduin door de vele AI toepassingen die verschijnen op sites als TAAFT (There is An AI For That).
4. Organiseer interne trainingen
Begin klein. Laat collega’s die al ervaring hebben met AI-tools presentaties geven. Of pak het gelijk wat serieuzer aan en haal experts in huis om workshops te geven over AI-toepassingen. Dat kan een algemene inleidende workshop zijn. Dat kan toegespitst zijn op gebruik van AI-chatomgevingen zoals ChatGPT of dat kan op maat gemaakt zijn voor jouw branche of organisatie. Of nog beter: huur ons in 😉.
5. Stimuleer kritisch denken
AI-geletterdheid gaat niet alleen over hoe je AI gebruikt, maar ook over wanneer je het níet moet gebruiken. Moedig je team aan om kritische vragen te stellen:
- Wat zijn de ethische implicaties van deze AI-toepassing?
- Hoe betrouwbaar zijn de resultaten?
- Welke data wordt gebruikt en is die representatief?
Hoe breder je deze gesprekken voert, hoe natuurlijker het voor iedereen wordt.
6. Maak het leuk!
Organiseer een AI-hackathon waar teams creatieve oplossingen bedenken voor problemen die spelen in de organisatie of dienstverlening met behulp van AI. Of houd een AI-pubquiz om de kennis van je team te testen (en te vergroten).
7. Lead by example
Als leidinggevende of ondernemer, laat zien dat jij AI-geletterdheid serieus neemt. Volg zelf trainingen, deel je ervaringen en moedig anderen aan hetzelfde te doen.
Onthoud: AI-geletterdheid is geen eindbestemming, maar een reis. Het gaat erom dat je blijft leren en aanpassen. En het mooie is: hoe meer je leert, hoe leuker het wordt!
In een volgende blog gaan we kijken hoe je AI-geletterdheid concreet in de praktijk kunt brengen binnen je organisatie en zo als organisatie compliant kunt zijn met de EU AI Act.
En nu?
Het is tijd voor actie! Denk je dat je na het lezen van dit artikel een AI-wizard bent geworden? Of voel je je nog steeds meer zoals een digitale dinosaurus? Tijd om jezelf te testen!
Onze superslimme (ja, AI-ondersteunde 😉) quiz zal je kennis en begrip van AI op de proef stellen. Geen zorgen, we gaan je niet vragen om code te schrijven of algoritmes uit te leggen. Deze quiz is ontworpen om snel grip te krijgen op waar je staat. Veel succes, en vergeet niet: elke stap richting meer AI-geletterdheid is een stap in de goede richting. Je toekomst (en die van je organisatie) zal je dankbaar zijn!
