Wat is het Gedachtestreepje — (Em dash)?

Het gedachtestreepje (of em dash in het Engels) is die lange streep — deze dus — waarmee je zinnen onderbreekt om een extra gedachte of terzijde toe te voegen. Eigenlijk is het een heel normaal leesteken, dat al lang bestaat. Emily Dickinson was er al dol op in de 19e eeuw en menig professioneel schrijver en journalist heeft er een liefdesrelatie mee. Maar sinds de opkomst van gen AI heeft dit onschuldige streepje een nieuwe status gekregen: het vermeende handelsmerk of ‘telltale sign’ van AI-gegenereerde teksten.

Waarom is het ineens een AI-cliché?

De hype rond het gedachtestreepje als zogenaamd ‘AI-kenmerk’ komt vooral doordat AI is getraind op bergen professionele teksten. Daar worden em dashes volop gebruikt – veel meer dan in alledaagse appjes of e-mails. Daarom denken velen nu bij een ‘streepjes-tekst’ gelijk aan AI. Voeg eraan toe dat het leesteken niet eenvoudig op je toetsenbord te vinden is (je moet Alt+0151 intypen of copy-pasten zoals ik telkens doe), en het valt dubbel op.

Hoe (en waarom) je de em dash dan wel gebruikt

Een goed geplaatst streepje geeft je tekst pit, lucht of een slimme afbuiging — en dat werkt gewoon, of je nu robot of mens bent. Dus: wees niet bang om er één in te gooien, maar maak het geen trucje waar je heel je tekst mee volgooit.

De ironie van de gedachtestreep-controverse

Als tekstschrijver moet ik eerlijk bekennen dat ik het allemaal best vermakelijk vind. En ik geniet er ook van dat ik nu een heel verhaal kan schrijven over een streep. Gedachtestreepjes brengen ritme, afwisseling en een zekere vloeiende stijl in teksten. En nu worden ze plotseling gezien als ‘AI-meuk’, vooral door mensen die zelf weinig schrijven. De ironie is natuurlijk dat AI-modellen de gedachtestreep niet hebben uitgevonden; ze hebben het leren gebruiken door te trainen op menselijke teksten, geschreven door professionele schrijvers die blijkbaar dol zijn op dit leesteken!

Het is ook typisch voor deze tijd: iedereen zoekt naar snelle trucjes om te ‘spotten’ of een tekst door AI is geschreven. Maar juist die focus op het oppervlakkige (een streepje hier, een vinger daar) zegt niets over de inhoud, maar alles over onze menselijke neiging tot overanalyseren.

Wat betekent dit in de praktijk?

• In marketing: pas op voor te veel em dashes — je wil niet dat je tekst direct verdacht wordt van AI-copy. Wissel af met komma’s, dubbele punten of haakjes (en neem het niet té serieus).
• In je werkdag: merk je bij collega’s een overdosis aan streepjes? Grote kans dat je te maken hebt met een AI-fan — of gewoon een liefhebber van goed ritme.

Kortom: Het gedachtestreepje verdient zijn plek. Het is geen ‘AI-signatuur’, geen doodzonde, geen reden tot wantrouwen — wat telt, is of je boodschap aankomt. Soms zegt één goed gedachtestreepje meer dan duizend komma’s.

Van streepje tot superintelligentie: duik in het ABC

Ben je nu helemaal in de ban van het streepje — of wil je eindelijk wél honderd procent zeker weten waar al die andere AI-termen voor staan? Dan ben je bij het AI-ABC aan het juiste adres. Daar vind je nog véél meer actuele termen, praktijkvoorbeelden en handige uitleg overzichtelijk bij elkaar.